Steeds meer bedrijven starten weer met een bedrijfsschool. Ontevredenheid over het niveau van afgeleverde studenten is daar debet aan. FME-voorzitter Ineke Dezentjé opende deze week het schooljaar bij een ROC en zei bij die gelegenheid dat 'de ROC’s ons niet gebracht hebben wat we ervan hadden verwacht...'.
Massaliteit en gebrek aan aansluiting
De ontplooiing van de talenten van de individuele leerling is volgens haar ten onder gegaan in massaliteit. Het aandeel van ROC’s in de scholingsmarkt voor techniek is met nog geen tien procent ver onder de maat. Ook leveren ROC’s niet het excellente beroepsonderwijs dat de technologische industrie nodig heeft. Bovendien sluiten de ROC's met hun openingstijden niet aan op de werktijden van mensen die zich na werktijd willen bijscholen. Geen wonder dus dat bedrijfsscholen als paddenstoelen uit de grond schieten.
Schaalvergroting niet altijd doeltreffend
Het is opmerkelijk dat de samenwerking tussen ROC en bedrijfsleven niet goed tot stand komt, maar misschien ook wel logisch. Schaalvergroting en centralisatie is een efficiencymaatregel die goed tot zijn recht komt als het transitiepad van 'ist' naar 'soll' helemaal bekend is. Wanneer het (centrale) management exact de weg weet hoe grote groepen mensen van een ongewenste situatie naar een gewenste situatie moeten worden gedirigeerd is schaalvergroting doeltreffend. Zodra die eenduidige weg ontbreekt, door bijvoorbeeld zeer snelle (technologische) veranderingen, dan zijn kleinere flexibelere groepen effectiever in het vinden van de optimale weg. Na een fase van best-of-bread strategie kan misschien weer naar schaalvergroting worden gestreefd.
Typisch overheidprobleem?
Een andere reden van falen is misschien wel een typisch overheidsprobleem. Optimalisatie en marktwerking werken beter wanneer de geldstromen tegengesteld parallel lopen aan de dienstverlening. Een leverancier levert een dienst of product en de klant betaalt daar een prijs voor. Bij het beroepsvormend onderwijs zijn al gauw 4 partijen betrokken: de leerling, de centrale overheid, de school en het bedrijfsleven. Een 'normale' sturing vanuit het principe 'klant betaalt voor een dienst' is veel te ingewikkeld om tot een goede optimalisatie te komen. De 'klant' is de leerling en het bedrijfsleven. De leerling wil een goede opleiding voor een goede kans op de arbeidsmarkt, het bedrijf wil een goede leerling om de eigen processen optimaal te ondersteunen.
Scholen profileren zich nu als dienstverlener richting leerling met bijvoorbeeld baanzekerheid en doen aan PR met succesvolle alumni. Maar zodra het om geld gaat moeten zij zich richten naar de centrale overheid. Perikelen rond de overheidsbegroting krijgen ongunstig hoge invloed op de doelstellingen van scholen.
Leerling kan aansluiten op bedrijfsproces
De school zou dus eigenlijk een dienst moeten aanleveren waarbij de leerling optimaal past in het proces van het bedrijf. Het bedrijf en de leerling kopen samen hun opleidingstraject in bij de school. De geldstroom gaat (eventueel met een deel van de overheid) van de inkoopcombinatie leerling-bedrijf naar de school. Dit betekent dat de school (algemeen) opleidt maar op basis van de context van het bedrijf (of een paar bedrijven). En de leerling gaat eerst door een sollicitatieprocedure en pas daarna naar school. De overheid vraagt als tegenprestatie aan het bedrijf en de school (voor het geleverde leergeld) een staatsexamen zodat de leerling breed genoeg wordt opgeleid voor voldoende mobiliteit op de arbeidsmarkt. Aanvullende voorwaarden zijn eenvoudig toe te voegen.
Samenwerking met iSee iKnow
iSee iKnow kan de uitwisseling van casuïstiek tussen bedrijf en school heel goed faciliteren. Met verschillende klanten zijn wij in gesprek over het delen van hun kennisdatabase met lokale ROC’s. Zodat zij hun leerlingen op basis van echte en actuele situaties theorie over kunnen brengen. Ook andere werknemers kunnen dan bediend worden met deze theorie. De eerste reacties van die bedrijven zijn enthousiast en zeer hoopgevend. Nu nog wachten op reacties uit de opleidingswereld.
Als je vanuit een ROC eens wilt praten over deze manier van samenwerken, neem dan vooral contact met ons op.